ΤΙΤΛΟΣ : 017 ΔΙΑΚΟΣΜΗΤΙΚΑ ΣΧΕΔΙΑ ΚΕΡΑΜΙΚΩΝ ΑΠΟ ΤΗ ΚΙΟΥΤΑΧΕΙΑ
ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ : ΠΕΓΚΥ ΡΑΠΤΟΥ ΧΡ. ΡΟΥΣΣΗ
ΕΤΟΣ ΕΚΔΟΣΗΣ : 1985
Η Νίκαια, η Κιουτάχεια, η Προύσσα, το ΤσανάκΚαλέ στα Δαρδανέλλια, υπήρξαν από αιώνες κέντρα κεραμικής και πολλές δημιουργίες γηγενών Ελλήνων επαγγελματιών αγγειοπλαστών, που δούλευαν σ' αυτές τις πόλεις, τις θαυμάζουμε σήμερα σε διάφορα μουσεία. Μετά το 1922 οι Έλληνες αγγειοπλάστες, αφήνοντας τις πατρογονικές τους εστίες, καταφύγανε στην Ελλάδα, όπου συνέχισαν την επαγγελματική τους δραστηριότητα, δίνοντας νέα πνοή και δύναμη στην πανάρχαια τέχνη του πηλού και της φωτιάς. Χαρακτηριστική, λόγου χάρη, είναι η περίπτωση του περίφημου Μηνά Αβραμίδη από την Κιουτάχεια, που μετά το '22 εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη και συνέχισε να μορφώνει αγγεία και άλλα πήλινα, μοναδικής λαϊκής καλλιτεχνικής ευαισθησίας και αξίας.
Ένα απ' τα εργαστήρια αγγειοπλαστικής που άνοιξαν πρόσφυγες αγγειοπλάστες από την Κιουτάχεια, ήταν κι εκείνο της οδού Ποσειδώνος στο Νέο Φάληρο, που 'χε και την ονομασία «Κιουτάχεια». Η βιοτεχνία αυτή δούλεψε έως το 1969 και τελευταίοι ιδιοκτήτες της ήσαν οι Χαράλαμπος Μακαψής και Σοφοκλής Βέργος, απ ' την Κιουτάχεια και οι δυο. Αξίζει να σημειωθεί πως ο Βέργος ήταν φαρμακοποιός, μα το πάθος και το μεράκι του ήταν η αγγειοπλαστική. Το 1969, λοιπόν, που έπαψε να λειτουργεί η «Κιουτάχεια», η χήρα του Σοφοκλή Βέργου, κάλεσε στο εργοστάσιο διάφορους κεραμίστες για να πουλήσει, σ ' όσους ενδιαφέρονταν, κεραμικά ή αντικείμενα διάφορα απ ' τον εξοπλισμό του εργαστήριου.
Ένας απ' τους προσελθόντες ήταν κι ο κεραμίστας Περικλής Χατζημιχαλάκης, παλαιός γνωστός του Βέργου και εκ των μετόχων σήμερα της βιοτεχνίας κεραμικών Smaltoceramίca, που εδρεύει στο Μοσχάτο. 'Έριξε μια ματιά στα προς πώληση πράγματα και σε μια γωνιά είδε κι ένα χαρτοκιβώτιο. Το άνοιξε και είδε να περιέχει εκατοντάδες παλαιά. Κιτρινισμένα χαρτιά με σχέδια - χνάρια. Κι αφού πληροφορήθηκε και βεβαιώθηκε πως επρόκειτο για σχέδια που είχαν φέρει απ' την Κιουτάχεια πρόσφυγες αγγειοπλάστες, τα ζήτησε από τη χήρα Βέργου, η οποία και του τα χάρισε. Ο Περ. Χατζημιχαλάκης, συλλέκτης λαογραφικού υλικού από τη Μυτιλήνη, απ ' όπου κατάγεται και λάτρης των παραδοσιακών μας τεχνών, φύλαξε στο αρχείο του, όλα αυτά τα χρόνια, τα σχέδια και τελικά πήρε τη σωστή απόφαση να τα παραχωρήσει στον ΕΟΜΜΕΧ, για να αξιοποιηθούν και να γίνουν κτήμα κάθε κεραμίστα και κάθε ενδιαφερόμενου καλλιτέχνη. Πολλές φορές είναι προτιμότερη η πιστή αντιγραφή παλαιών απολησμονημένων πρότυπων, από την κακοποίησή τους.
Αυτή είναι η μικρή ιστορία των σχεδίων από την Κιουτάχεια, που αποφάσισε να παρουσιάσει ο ΕΟΜΜΕΧ μέσα απ ' αυτήν την έκδοση.
